 |
| Hiện Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 34 của Anh, chiếm khoảng 0,5% tổng kim ngạch ngoại thương – tỷ lệ cao hơn nhiều nước Đông Nam Á khác. |
Thách thức của doanh nghiệp Việt tại thị trường Anh
Sau bốn năm triển khai Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Vương quốc Anh và Bắc Ireland (UKVFTA), thương mại song phương đã đạt bước phát triển ấn tượng. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Anh tăng trung bình 10%/năm, đạt kỷ lục 7,55 tỷ USD năm 2024, tăng gần 19% so với năm trước. Nhiều nhóm hàng chủ lực như dệt may, da giày, hạt điều, cà phê, thủy sản và nông sản… củng cố vị thế tại thị trường này.
Theo ông Vũ Việt Thành – Chuyên viên chính phụ trách thị trường Anh (Bộ Công Thương), UKVFTA không chỉ thúc đẩy xuất khẩu mà còn giúp hàng hóa Việt thâm nhập sâu, xây dựng vị thế bền vững tại một thị trường vốn rất khó tính. Hiện Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 34 của Anh, chiếm khoảng 0,5% tổng kim ngạch ngoại thương – tỷ lệ cao hơn nhiều nước Đông Nam Á khác. Việc tận dụng ưu đãi thuế quan của UKVFTA giúp tỷ lệ cấp C/O hưởng ưu đãi theo mẫu EUR.1 UK đạt 36% – mức cao nhất trong các FTA thế hệ mới mà Việt Nam đang thực hiện.
Nhiều ngành hàng thế mạnh như giày dép chiếm 26,6% thị phần nhập khẩu của Anh; hạt tiêu 55,7%; hạt điều tách vỏ gần 90%. Gạo và hoa quả cũng tăng trưởng nhanh, trong đó kim ngạch xuất khẩu gạo tăng gấp bốn lần giai đoạn 2021–2024. Không chỉ thương mại, UKVFTA còn mở rộng dòng vốn đầu tư từ Anh vào Việt Nam. Đến tháng 9/2025, tổng vốn đầu tư của Anh đạt 4,7 tỷ USD, với hơn 600 dự án trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo, chế biến, tài chính, bất động sản và bán lẻ. “Sự gia tăng này phản ánh niềm tin của doanh nghiệp Anh vào môi trường đầu tư Việt Nam, đồng thời hỗ trợ nâng cấp chuỗi giá trị và đổi mới công nghệ”, ông Thành nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông Lê Đình Bá – Tham tán thương mại, Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Anh – cảnh báo doanh nghiệp Việt phải tận dụng nhanh lợi thế hiện có, trước khi Anh hoàn tất các FTA mới với đối thủ cạnh tranh trực tiếp như Ấn Độ hay Thái Lan. “Nếu chậm chân, lợi thế từ UKVFTA sẽ giảm dần và chúng ta phải đối mặt với cạnh tranh khốc liệt hơn”, ông Bá nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, tiêu chuẩn xanh và các yêu cầu phát triển bền vững là thách thức lớn. Theo bà Nguyễn Thị Hồng Vân, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sao Thái Dương, UKVFTA là “cú hích quan trọng” mở cánh cửa thị trường Anh, nhưng doanh nghiệp phải thích ứng với hệ thống pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật nước sở tại. Sao Thái Dương đã chuẩn hóa hệ thống quản lý chất lượng, mở showroom tại Anh, và đưa sản phẩm vào chuỗi siêu thị châu Á Longdan – minh chứng cho nỗ lực xây dựng thương hiệu bền vững tại thị trường cao cấp. Người tiêu dùng Anh đặc biệt quan tâm đến nguồn gốc sản phẩm, mức phát thải carbon và cam kết xã hội của doanh nghiệp. Họ sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm có chứng nhận Fair Trade, GlobalGAP hay Organic. “Tiêu chuẩn thị trường Anh khó đến mức 10, nhưng sự khó tính ấy giúp chúng tôi hoàn thiện mình”, bà Vân chia sẻ.
Giải pháp để doanh nghiệp thích ứng tiêu chuẩn xanh
 |
| Trong bối cảnh Anh mở rộng đàm phán FTA với nhiều đối tác, lợi thế của Việt Nam sẽ chỉ bền vững nếu gắn với phát triển xanh, minh bạch và trách nhiệm xã hội. |
Theo ông Lê Đình Bá, doanh nghiệp Việt cần chuyển từ tư duy “bán sản phẩm” sang “bán câu chuyện”, tức xây dựng thương hiệu có trách nhiệm. Phát triển bền vững không chỉ là mục tiêu môi trường mà còn phải trở thành giá trị cốt lõi: chất lượng sản phẩm ổn định, nguồn gốc minh bạch và cam kết xã hội thể hiện trong từng công đoạn sản xuất.
Bộ Công Thương đang hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng với tiêu chuẩn xanh qua nhiều kênh: tháo gỡ hàng rào kỹ thuật trong khuôn khổ Ủy ban Hỗn hợp Việt – Anh (JETCO), cập nhật thông tin thị trường trên nền tảng Connect Viet và Go Global, đồng thời thúc đẩy xúc tiến thương mại chuyên sâu. Sự kiện Vietnam International Sourcing mời hơn 450 đoàn doanh nghiệp từ 60 quốc gia, trong đó có nhiều tập đoàn bán lẻ lớn tại Anh, giúp doanh nghiệp Việt mở rộng mạng lưới phân phối và đưa hàng hóa đạt chuẩn quốc tế vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bên cạnh nỗ lực từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp cũng cần sự đồng hành dài hạn. Bà Nguyễn Thị Hồng Vân đề xuất xây dựng “gian hàng Vietnam Value” trên các sàn thương mại điện tử Anh như Amazon UK, coi đây là công cụ quảng bá thương hiệu và văn hóa Việt Nam. Bà cũng mong Bộ Công Thương và Thương vụ Việt Nam tại Anh tiếp tục hỗ trợ kết nối đối tác, tổ chức hội chợ và hỗ trợ chi phí cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Các chuyên gia thống nhất rằng, trong bối cảnh Anh mở rộng đàm phán FTA với nhiều đối tác, lợi thế của Việt Nam sẽ chỉ bền vững nếu gắn với phát triển xanh, minh bạch và trách nhiệm xã hội. Khi doanh nghiệp coi tiêu chuẩn xanh là điều kiện tất yếu, họ không chỉ xuất khẩu hàng hóa mà còn xuất khẩu hình ảnh, niềm tự hào và giá trị thương hiệu Việt. Việc chuẩn hóa hệ thống quản lý, kiểm soát nghiêm ngặt nguồn nguyên liệu, lao động, môi trường và truy xuất nguồn gốc là nền tảng để doanh nghiệp Việt thâm nhập thị trường Anh.
Sự chủ động nghiên cứu UKVFTA, phối hợp chặt chẽ với Thương vụ Việt Nam tại Anh để kết nối đối tác đáng tin cậy, đồng thời truyền tải câu chuyện phát triển bền vững, giúp doanh nghiệp xây dựng vị thế lâu dài và ghi dấu ấn tại thị trường cao cấp. Khi coi tiêu chuẩn xanh là “giấy thông hành”, doanh nghiệp Việt không chỉ đạt mục tiêu xuất khẩu mà còn xây dựng thương hiệu mạnh, có trách nhiệm và minh bạch. Đây là chiến lược then chốt để thâm nhập sâu thị trường Anh, đồng thời tạo nền tảng cho sự phát triển dài hạn của hàng Việt trên trường quốc tế.
