Thực phẩm chức năng 2020 – Thách thức và cơ hội. Ảnh minh họa
Đại dịch Covid 19 càn quét thế giới gây hậu quả đăc biệt nghiêm trọng về sức khỏe, kinh tế, xã hội và chính trị. Hàng chục triệu người đã và sẽ còn có nguy cơ nhiễm bệnh, hàng trăm ngàn người tử vong …và con số tử vong còn đang kéo dài!!! Khủng hoảng kinh tế, y tế và nhân đạo lan ra toàn cầu, các chính phủ vật lộn với cơn sóng dữ mà theo nhiều chuyên gia phải tới cuối năm 2020 dịch mới có thể khống chế được, còn hệ lụy thì vô cùng lớn.
GDP toàn cầu chứng kiến phát triển âm, chuỗi cung ứng đổ gãy, các công ty phá sản, chứng khoán sụt giảm, thất nghiệp hàng loạt…các tổ chức uy tín như WHO cũng rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng. Bức tranh kinh tế toàn cầu ảm đạm đó còn rất lâu mới phục hồi lại đà tăng trưởng như trước khi đại dịch Covid xảy xa.
Tuy nhiên, trong thách thức nghiêm trọng như vậy xảy ra cho nền kinh tế vẫn có các đốm sáng ít bị ảnh hưởng thậm chí vẫn tăng trưởng dù tốc độ có chậm hơn như ngành Thực phẩm chức năng (TPCN), dược phẩm, thiết bị y tế (máy thở, sát khuẩn, đồ bảo hộ, khẩu trang, kit thử, vắc xin…) và đặc biệt ngành kinh doanh trên mạng, bán hàng online lại phát triển với tốc độ cao. Kinh doanh online và cộng đồng (kinh tế chia sẻ) là xu hướng của nền công nghiệp 4.0 đã chứng tỏ sức mạnh và tính ưu việt, đặc biệt trong đại dịch Covid, các doanh nghiệp trong lĩnh vực này đã phát triển rất nhanh.
Vậy điều gì khiển ngành TPCN vẫn phát triển và tiềm năng và dư địa còn rất lớn? Đó là vì TPCN đã giúp cho cộng đồng các lợi ichs lớn lao về sức khỏe, đặc biệt làm tăng hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng, hỗ trợ điều trị các bệnh mạn tính (bệnh của thời đại này). Hơn nữa ngành TPCN dựa vào online, cộng đồng, đa cấp, hiệu thuốc.. rất đa dạng về kênh bán hàng, kênh quảng cáo, tiếp thị nên TPCN ngày càng phát triển. Theo thống kê của VAFF năm 2019 toàn bộ thị trường Việt Nam có tổng doanh số ngành TPCN gần 6 tỷ USD (lưu ý rằng TPCN là khái niệm bao gồm thực phẩm bảo vệ sức khỏe, TP bổ xung, TP tăng cường) . Các doanh nghiệp tham gia vào thị trường TPCN ngày càng nhiều, góp phần vào GDP của đất nước, do tính chất đặc thù ngành TPCN tạo ra số việc làm rất lớn do chuỗi giá trị dài (từ R&D, nuôi trồng, thu hái, chế biến, sản xuất, lưu thông, quảng cáo…) và là sinh kế của các hộ nghèo, hộ vùng sâu vùng xa, còn có ý nghĩa chính trị, xã hội.
Ngành TPCN còn có nền tảng là sự phát triển của công nghệ như công nghệ sinh học (các hoạt chất như Delta-immne tăng miễn dịch, Nattokinase phá cục máu đông, Lunasin chống ung thư, ..hay công nghệ nano, Phytosome, Lyposome, công nghệ chiết suất, công nghệ bảo quản sau thu hoạch..). Việc ứng dụng công nghệ cao vào TPCN tạo đột phá về chất lượng, hình thức mẫu mã, và cùng với sự thông thoáng về chính sách, hành chính của cơ quan chức năng đã làm ngành TPCN trở thành ngành hót nhất hiện nay (bên cạnh mỹ phẩm ).
Các mô hình kinh doanh truyền thống đã gặp phải thách thức vô cùng lớn, các doanh nghiệp phải chuyển đổi, tái cơ cấu để bắt kịp thị trường, bắt kịp xu thế do đó sự chuyển đổi sang doanh nghiệp số là yếu tố bắt buộc, yếu tố cương quyết. Mỗi một sản phẩm phải trở thành THƯƠNG HIỆU mà trong đó đầu tiên là tiêu chuẩn hóa sản phẩm, hàm lượng R&D cao (ít nhất chiếm 5% giá thành), sắp tới đây cơ quan quản lý sẽ hướng dẫn các doanh nghiệp tự xây dựng tiêu chuẩn chất lượng (bên cạnh tiêu chuẩn an toàn đã có hướng dẫn ). Nghĩa là sản phẩm phải có PMF – Product Master File giống tiêu chuẩn dược phẩm (bao gồm tiêu chuẩn, phương pháp kiểm nghiệm, thử độc tính, độ ổn định, quy trình sản xuất, QA, QC và MSD. Nguyên liệu Material Safety Data Sheet ….).
Việc các doanh nghiệp sản xuất TPCN phải đạt GMP đã giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng uy tín trong cộng đồng . Được biết, sắp tới đây Hội các sản phẩm thiên nhiên chuẩn bị ra mắt bộ chứng nhận xuất xứ sản phẩm thiên nhiên cũng sẽ góp phần nâng cao vị thế cho ngành TPCN VN và hướng tới hội nhập vào ngành TPCN thế giới.
Các sản phẩm phải có hàm lượng các hoạt chất cấu thành có nguồn gốc tự nhiên (động vật, thực vật, khoáng vật, hoạt chất sinh học…) từ ít nhất 60% trở lên mới được chứng nhận là sản phẩm thiên nhiên, tất nhiên quy trình đánh giá để cấp chứng nhận rất đầy đủ, rất khoa học và cũng làm nổi bật được thương hiệu cho sản phẩm được chứng nhận. Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp kinh doanh sản xuất TPCN bứt phá và tăng tốc.
DS. Nguyễn Xuân Hoàng
