Yếu tố quan trọng giúp sản phẩm có được chỗ đứng trong đời sống đó là chất lượng sản phẩm và môi trường phát triển. Chất lượng sản phẩm sẽ tạo nên thương hiệu và sự thịnh vượng, môi trường phát triển sẽ tạo ra sân chơi bình đẳng và minh bạch. Việc bảo đảm chất lượng sản phẩm, duy trì ổn định chất lượng đòi hỏi các nhà sản xuất liên tục nghiên cứu, kiểm soát chất lượng, đảm bảo an toàn và đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng. Việc tạo ra môi trường phát triển để bảo đảm sự cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích, bảo vệ các nhà sản xuất chân chính yên tâm tạo ra những sản phẩm chất lượng đòi hỏi vai trò rất lớn của các Hội, Hiệp hội ngành hàng, nhà quản lý… trong việc đưa ra luật chơi, quy định, chính sách và làm trọng tài trong việc xử lý các hành vi gây ảnh hưởng xấu đến môi trường phát triển chung.
Tại Việt Nam cũng đã có nhiều sản phẩm được sản xuất từ tự nhiên như: dầu gội, tinh dầu, thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe…Tuy nhiên, có khá nhiều sản phẩm chưa thực sự được kiểm soát đầy đủ về thành phần tự nhiên, cơ quan quản lý cũng chưa có quy định đầy đủ đối với các sản phẩm có ghi nhãn “thiên nhiên”. Đây cũng là thực trạng chung của nhiều nước, do vậy đã xuất hiện nhiều sản phẩm ghi nhãn “thiên nhiên” nhưng hàm lượng, thành phần thực tế của sản phẩm lại không bảo đảm, dễ gây nhầm lẫn và khó khăn cho người tiêu dùng khi lựa chọn sản phẩm.
Tại Hoa Kỳ, FDA không thiết lập một định nghĩa chính thức cho thuật ngữ 'tự nhiên', tuy nhiên cơ quan này không phản đối việc sử dụng thuật ngữ này trên nhãn thực phẩm với điều kiện phải trung thực, không gây hiểu lầm; sản phẩm không chứa thêm màu, hương liệu nhân tạo hoặc chất tổng hợp; không được phép sử dụng thuật ngữ “tự nhiên” trong danh sách thành phần, ngoại trừ cụm từ “hương liệu tự nhiên” (Nguồn: https://www.fda.gov/food/food-labeling-nutrition/use-term-natural-food-labeling).
Trước bối cảnh đó, nhằm tạo ra môi trường sản xuất kinh doanh sản phẩm thiên nhiên thực sự lành mạnh, bình đẳng, thuận lợi, công bằng, minh bạch, bảo đảm ổn định chất lượng và phát triển bền vững, Hội Khoa học các sản phẩm thiên nhiên Việt Nam (VNPS) đã có bước đi đột phá với phương thức tiếp cận mới, đó là việc ban hành Bộ Tiêu chuẩn sản phẩm thiên nhiên và Quy chế quản lý các sản phẩm thiên nhiên. Theo đó, sản phẩm phải được sản xuất theo quy trình có kiểm soát (từ nguyên liệu đến thành phẩm), giúp các nhà sản xuất chủ động quản lý chất lượng để tạo ra các sản phẩm theo mức độ phù hợp Tiêu chuẩn; dễ dàng truy xuất nguồn gốc, xác định nguyên nhân và khắc phục sản phẩm bị lỗi.
.jpg)
Bộ Tiêu chuẩn sản phẩm thiên nhiên đưa ra các tiêu chí và phương pháp đánh giá khoa học, làm cơ sở để chuẩn hóa các sản phẩm thiên nhiên. Quy chế quản lý các sản phẩm thiên nhiên đưa ra nguyên tắc quản lý chặt chẽ, kiểm soát toàn bộ quy trình sản xuất, có quy trình kiểm tra, kiểm nghiệm, chứng nhận, giám sát quá trình sản xuất và thành phẩm; gắn trách nhiệm của các bên tham gia (bao gồm các tổ chức sản xuất, kinh doanh sản phẩm; các tổ chức chứng nhận sản phẩm; các tổ chức kiểm nghiệm sản phẩm); tạo thuận lợi cho người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận, lựa chọn sản phẩm tốt, đồng thời cùng tham gia giám sát và phản ánh những hành vi vi phạm.
Theo quy chế này, các tổ chức đủ uy tín để xác nhận sản phẩm do Hội VNPS chỉ định, các sản phẩm được đánh giá đảm bảo chất lượng và được xác nhận phù hợp tiêu chuẩn thiên nhiên (được gắn tem/logo nhận diện) sẽ được đăng tải công khai trên Website của Hội Khoa học các sản phẩm thiên nhiên Việt Nam và trên các phương tiện truyền thông.
Hy vọng phương thức tiếp cận mới này sẽ tạo ra môi trường tích cực, tạo động lực và niềm tin cho các nhà sản xuất đầu tư nghiên cứu để tạo ra các sản phẩm “Made in Vietnam” có chất lượng, đem lại lợi ích to lớn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh sản phẩm nhiên Việt Nam, đáp ứng được kỳ vọng của người tiêu dùng có cơ hội được tiếp cận, sử dụng các sản phẩm đúng chất lượng và bảo đảm an toàn. Đó chính là hướng đi bền vững cho sản phẩm thiên nhiên Việt Nam trong tương lai.
ThS. Đặng Việt Yên - Trung tâm Kiểm nghiệm kiểm chứng và Tư vấn chất lượng nông lâm thủy sản – RETAQ (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn)
