Cận cảnh sản phẩm táo đỏ là hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng thật nhập khẩu chính ngạch có nhãn mác giống nhau.

Những mối nguy từ táo đỏ trôi nổi

Mặt hàng táo đỏ hiện đang trở nên nhộn nhịp, đặc biệt bán chạy trên các nền tảng thương mại điện tử như Tiktok, Shopee… với nhiều mức giá khác nhau. Sản phẩm trên thị trường được bán dao động từ 119.000 đồng/kg đến hơn 300.000 đồng/kg, tùy theo kích thước. Ghi nhận cho thấy, giá bán lẻ chủ yếu dao động từ khoảng 80.000 – 200.000 đồng/kg, tùy loại. Tuy nhiên, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã đưa ra cảnh báo về sự khác biệt rõ rệt giữa táo đỏ nhập khẩu chính ngạch và hàng trôi nổi về bao bì, chất lượng và giá bán – điều mà người tiêu dùng cần đặc biệt lưu ý để tránh mua phải sản phẩm kém an toàn.

Giá bán là dấu hiệu cần cảnh giác. Táo đỏ chính ngạch phải đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm dịch và nhập khẩu nên thường có giá từ 180.000 – 300.000 đồng/kg tùy loại. Ngược lại, hàng không rõ nguồn gốc được bán tràn lan với mức giá chỉ từ 70.000 - 120.000 đồng/kg và chủ yếu xuất hiện tại chợ tạm, các điểm bán hàng online không cung cấp hóa đơn, chứng từ. Mối nguy này càng được củng cố bằng các vụ việc thực tế. Cụ thể, vào tháng 6, lực lượng chức năng tỉnh Phú Thọ đã phát hiện và tạm giữ gần 2 tấn thực phẩm khô không rõ nguồn gốc, bao gồm táo đỏ, kỷ tử và hoa hồng khô tại một cơ sở kinh doanh trên địa bàn thị xã Phú Thọ. Công ty bị kiểm tra là TNHH Thương mại Xuất nhập khẩu Tạng Kiều Đường (địa chỉ tại phường Phong Châu, tỉnh Phú Thọ).

Về nguồn gốc, táo đỏ có mặt trên thị trường Việt Nam chủ yếu đến từ Hàn Quốc, Tân Cương (Trung Quốc).

Tại thời điểm kiểm tra, công ty này đang hoạt động sản xuất, kinh doanh các sản phẩm là thực phẩm đóng gói nhưng không xuất trình được giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm theo quy định pháp luật. Về nguồn gốc, táo đỏ có mặt trên thị trường Việt Nam chủ yếu đến từ Hàn Quốc, Tân Cương (Trung Quốc). Tuy nhiên, Ông Trần Hữu Linh, Tổng cục Quản lý thị trường, đã khẳng định: "tất cả các mặt hàng táo đỏ có trọng lượng 1kg trên thị trường Việt Nam đều là hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, không được nhập khẩu chính ngạch vào thị trường Việt Nam."

Nguy cơ sức khỏe từ hàng trôi nổi là rất lớn. Nếu nguyên liệu không được kiểm soát nguồn gốc, tồn dư thuốc bảo vệ thực vật hoặc bị xử lý bằng hóa chất bảo quản độc hại, người tiêu dùng có thể đối mặt với nguy cơ về ngộ độc thực phẩm, ảnh hưởng gan, thận, hệ tiêu hóa và lâu dài có thể dẫn đến những hệ quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Nguy hiểm là với lượng chất tồn dư rất nhỏ, có thể không gây ngộ độc ngay nhưng lại có những tác hại lâu dài về sau với cơ thể. Táo đỏ, kỷ tử hay hoa hồng khô vốn được coi là các thực phẩm “lành tính”, phổ biến trong y học cổ truyền và thực dưỡng.

Táo đỏ có nhiều tác dụng tích cực đối với sức khỏe, đặc biệt là với phụ nữ như giàu dinh dưỡng, bổ sung sắt cho thai nhi, bổ gan, an thần, dễ ngủ, cải thiện dinh dưỡng cơ tim, cải thiện lão hóa cho da, tăng cường nội tiết tố… Lương y Đỗ Minh Tuấn, Hội Đông y Hà Nội cho biết: "Táo đỏ và hạt của chúng được sử dụng trong các bài thuốc chữa mất ngủ. Nghiên cứu trên động vật cho thấy các chất phenolic và flavonoid trong hạt táo đỏ có tác dụng làm dịu thần kinh. Chất saponin, flavonoid và polysaccharide trong táo đỏ đã được chứng minh có tác dụng an thần." Ông khuyến nghị: "Một tách trà táo đỏ vào buổi tối có thể giúp bạn dễ ngủ hơn."

Cách nhận diện và mua táo đỏ chính ngạch

Về Hình thức bên ngoài, táo đỏ nhập khẩu chính ngạch có màu sắc quả và kích thước quả đồng đều, màu sắc sáng hoặc đỏ đậm tự nhiên.

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã chỉ rõ những điểm khác biệt giúp người tiêu dùng nhận diện sản phẩm chính ngạch, an toàn. Về Bao bì và Tem nhãn, hàng táo đỏ nhập khẩu chính ngạch sẽ có đầy đủ tem nhãn phụ và mã QR code truy xuất nguồn gốc xuất xứ, thông tin đơn vị chịu trách nhiệm và lô hàng. Tem nhãn phụ này thể hiện rõ ràng nơi nhập khẩu, thời hạn sử dụng, cách dùng, đơn vị nhập khẩu – phân phối – chịu trách nhiệm trên thị trường. Ngược lại, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ thường được đóng gói thủ công với trọng lượng từ 500 gram đến 1kg. Chúng thường không có bao bì, chỉ đóng trong túi nilon hoặc sử dụng bao bì in mờ nhạt, thiếu thông tin. Một số mẫu tuy có dán mã QR nhưng lại không thể quét hoặc dẫn đến trang không hợp lệ.

Về Hình thức bên ngoài, táo đỏ nhập khẩu chính ngạch có màu sắc quả và kích thước quả đồng đều, màu sắc sáng hoặc đỏ đậm tự nhiên. Vỏ táo khô, không dính dầu, khi bóp nhẹ có độ đàn hồi nhất định. Trong khi đó, táo đỏ không rõ nguồn gốc thường có kích thước lẫn lộn, bề mặt nhăn nheo bất thường. Nhiều mẫu có lớp bóng lạ (được cho là dầu hoặc hóa chất bảo quản) khiến tay dính khi cầm. Đáng lưu ý, một số túi còn ghi nhận có quả bị ẩm, xuất hiện mốc trắng.

Ngoài ra, táo đỏ cung cấp nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe. BS Đoàn Thu Hồng, Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho biết: "táo đỏ là loại trái cây có vị ngọt, có thể ăn tươi trực tiếp hoặc sấy khô để dùng làm món ăn nhẹ trong ngày hoặc ngâm với nước nóng dùng làm trà, trong đó loại táo đỏ sấy khô được ưa chuộng và dùng phổ biến hơn loại táo đỏ ăn tươi." BS Hồng cũng chỉ ra: "Táo có lượng calo thấp, giàu chất xơ, đặc biệt giàu vitamin C, kali, giúp tăng cường miễn dịch, cân bằng điện giải."

Táo đỏ có nhiều tác dụng tích cực đối với sức khỏe.

Loại quả này cũng tốt cho tim và mạch máu. Táo đỏ chứa nhiều kali, mangan và chất chống oxy hóa. Kali giúp mạch máu được thư giãn, trong khi mangan đóng vai trò nhất định trong việc kiểm soát huyết áp. Ngoài ra, trong táo đỏ còn có các chất chống oxy hóa như: flavonoid, polysaccharide và triterpenoid hỗ trợ tim mạch khỏe mạnh và tăng cường trao đổi chất. Các chất chống oxy hóa như flavonoid, polysaccharides, acid triterpenic, vitamin C giúp chống lại các bệnh mãn tính như tiểu đường type 2, tim mạch, ung thư,… Chúng còn giúp cải thiện thời gian và chất lượng giấc ngủ, cải thiện trí nhớ, giúp bảo vệ các tế bào não khỏi bị tổn thương do các hợp chất phá hủy thần kinh, điều trị chứng mất trí nhớ do bệnh Alzheimer,…

Nghiên cứu chỉ ra rằng hợp chất polysaccharides có đặc tính chống oxy hóa, cùng với lượng chất xơ dồi dào, đặc biệt là lignin, giúp tăng cường sản xuất tế bào miễn dịch, trung hòa các hợp chất có hại,… từ đó cải thiện khả năng miễn dịch của cơ thể. Tuy nhiên, BS Hồng cũng lưu ý: "Với cùng một trọng lượng, táo đỏ khô (sấy) thường có lượng đường và calo cao hơn táo đỏ tươi do lượng đường bị cô vào trong lúc chế biến, trọng lượng táo giảm đi và một số nhà sản xuất có thể cho thêm đường bổ sung vào quá trình sấy khô táo."

Bởi vậy, chuyên gia khuyên nên chọn mua sản phẩm của những thương hiệu uy tín, rõ nguồn gốc xuất xứ để đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước khuyến nghị người tiêu dùng nên lựa chọn sản phẩm có tem nhãn đầy đủ, mua tại siêu thị hoặc cửa hàng uy tín để đảm bảo an toàn. Bên cạnh đó, người mua cũng nên ưu tiên hàng có mã truy xuất và yêu cầu hóa đơn khi cần thiết để tránh rủi ro về chất lượng.